Τοπικά προϊόντα
Υπάρχει καλύτερος τρόπος να ανακαλύψετε τα μυστικά ενός νέου τόπου, από τις τοπικές γεύσεις και τα παραδοσιακά προϊόντα του; Τα παραδοσιακά κεφαλονίτικα προϊόντα είναι παγκοσμίως διάσημα για τη γεύση, την ποιότητα και τη μοναδικότητά τους και όχι άδικα – είναι πραγματικά λαχταριστά!
Η μάντολα είναι η βασίλισσα των παραδοσιακών προϊόντων της Κεφαλονιά, αλλά και των τριγύρω νησιών. Τα παλιά χρόνια, η Κεφαλονιά ήταν γεμάτη αμύγδαλα και οι γυναίκες του νησιού τα αξιοποιούσαν με τον καλύτερο τρόπο. Τα έψηναν, τα ράντιζαν με ζάχαρη και τα προσέφεραν ως πεντανόστιμο κέρασμα στους επισκέπτες τους. Στην εποχή μας, οι μάντολες κυκλοφορούν σε διάφορες γεύσεις όπως μέλι, βούτυρο και λεμόνι. Το γλυκό δανείζεται το όνομά του από την ιταλική λέξη «Mandorla», που σημαίνει αμύγδαλο.
Ακόμα ένα γλυκό που πήρε το όνομά του από το ιταλικό «Mandorla» είναι το μαντολάτο. Πρόκειται για ένα αμυγδαλωτό παρασκευασμένο με ασπράδια, αμύγδαλα, ζάχαρη και μέλι. Κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας, μαντολάτα απολάμβαναν κυρίως οι πλούσιοι αριστοκράτες της περιοχής.
Το μπαρμπουλέ είναι ένα από τα παλαιότερα και πιο παραδοσιακά εδέσματα του νησιού. Πρόκειται για ένα τραγανό κέρασμα που παρασκευάζεται από αμύγδαλα που καβουρδίζονται μέσα σε καραμέλα μελιού και στη συνέχεια κόβονται σε μικρά μπαστουνάκια.
Το παστοκύδωνο (Κομφέτο) είναι ένα πολύ νόστιμο και υγιεινό γλυκό. Κύριο συστατικό του είναι το κυδώνι, ένα φθινοπωρινό φρούτο που ευδοκιμεί στην περιοχή της Παλικής, το οποίο μετατρέπεται σε μαρμελάδα με τη συγκομιδή του τον Νοέμβριο. Κατόπιν, η μαρμελάδα αναμειγνύεται με καβουρντισμένα αμύγδαλα και μέλι και το Παστοκύδωνο είναι έτοιμο!
Φέτα Κεφαλονιάς
Οι πρώτες αναφορές για το κεφαλονίτικο τυρί εμφανίζονται στα ομηρικά χρόνια, καθώς και στον Ηρόδοτο. Μάλιστα, αρκετές ιστορικές και λαογραφικές αναφορές κάνουν λόγο για τους φημισμένους τυροκόμους της Κεφαλονιάς, οι οποίοι δημιούργησαν μεγάλες γαλακτοκομικές μονάδες στα Βαλκάνια και ήταν δάσκαλοι στην παραγωγή τυριού!
Αυτοί οι τυροκόμοι, που κατάγονταν κυρίως από το βόρειο τμήμα της Κεφαλονιάς (Πύλαρος), περνούσαν μεγάλες χρονικές περιόδους ταξιδεύοντας σε γειτονικές περιοχές όπως η Ιταλία, η Ρουμανία και η Μαύρη Θάλασσα. Εκεί, εργάζονταν σε μεγάλες γαλακτοκομικές μονάδες και παρήγαγαν την περίφημη φέτα Κεφαλονιάς.
Για την παρασκευή της κεφαλονίτικης φέτας χρησιμοποιείται πρόβειο και κατσικίσιο γάλα. Κατά την επίσκεψη σας στην Κεφαλονιά, σίγουρα θα δείτε κατσίκες να περιφέρονται ελεύθερες σε απότομες πλαγιές και βράχια. Τόσο το κρέας όσο και το γάλα τους, θεωρούνται εξαιρετικά ιδιαίτερα προϊόντα λόγω της αλμύρας της θάλασσας, που χαρίζει μια ξεχωριστή γεύση στο τυρί.
Στις μέρες μας ο τελεμές, το τυρί ωριμασμένο σε άλμη, παράγεται σε μεγάλες ποσότητες από τις γαλακτοκομικές μονάδες του νησιού. Αυτό που κάνει την κεφαλονίτικη φέτα ξεχωριστή είναι το γεγονός ότι το τυρί αφήνεται ακόμα να ωριμάσει σε βαρέλια.
Σήμερα στην Κεφαλονιά λειτουργούν 14 τυροκομικές μονάδες, όλες μικρομεσαίες οικογενειακές επιχειρήσεις που διατηρούν ζωντανή την παράδοση.
Οι μονάδες αυτές μπορεί να μην είναι μεγάλες, αλλά είναι σύγχρονες γιατί οι τυροκόμοι, αξιοποιώντας ευρωπαϊκά κονδύλια, έχουν λάβει πιστοποιητικά ποιότητας που τους επιτρέπουν να εξάγουν τα προϊόντα τους εκτός Ελλάδας.
Η φέτα Κεφαλονιάς μπορεί να μην είναι ΠΟΠ, αλλά είναι ένα εξαιρετικό και περιζήτητο είδος τυριού και δε γίνεται να φύγετε από την Κεφαλονιά χωρίς να το δοκιμάσετε!
Μέλι Κεφαλονιάς
Ο κεφαλονίτικος Κύκλος του Μελιού
Υπάρχουν τρία είδη μελισσών, η ασιατική, η αφρικανική και η ευρωπαϊκή. Η κεφαλονίτικη μέλισσα -που ανήκει στο στο υποείδος καρνιολική της Ευρωπαϊκής – δυστυχώς δεν υπάρχει πια στην Κεφαλονιά! Η αιτία της εξαφάνισής της έγκειται ίσως στην εισαγωγή μελισσών που κατά καιρούς έχουν επιχειρήσει οι μελισσοκόμοι.
Ο κύκλος παραγωγής μελιού στην Κεφαλονιά περιλαμβάνει δύο δύσκολες χρονικές περιόδους. Η πρώτη εκτείνεται από τα τέλη Μαΐου μέχρι την «έναρξη» του θυμαριού – και των άγριων βοτάνων, της λεβάντας, της ρίγανης τον Ιούνιο. Αυτό το διάστημα των δεκαπέντε ημερών είναι, μάλιστα, ιδιαίτερα δύσκολο όταν λείπει το (εξαιρετικό) μελίτωμα ελάτης του Αίνου -που δυστυχώς εμφανίζεται τις περισσότερες φορές μια φορά κάθε πέντε χρόνια. Το θυμάρι και αρκετά άλλα βότανα ανθίζουν στην Κεφαλονιά μέχρι τις αρχές Αυγούστου, κάτι που είναι εξαιρετικά σημαντικό για τους μελισσοκόμους. Αν οι μελισσοκόμοι θέλουν να «θερίζουν» χωρίς να χάσουν τα μελίσσια τους και χωρίς να καταφεύγουν στη ζάχαρη, θα πρέπει να μετακινούν συχνά τις κυψέλες. Το φθινόπωρο και ο χειμώνας, όμως, (μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου) δεν είναι δύσκολες εποχές για τους μελισσοκόμους – αρκεί να αφήνουν αρκετό φθινοπωρινό μέλι στις κυψέλες για να τρέφονται οι μέλισσες. Από τα μέσα Ιανουαρίου ξεκινά η ανθοφορία των αμυγδαλών και των σομφόξυλων. Ωστόσο, μέχρι το τέλος Μαρτίου, το μέλι στην κυψέλη μειώνεται αντί να αυξάνεται λόγω των υψηλών απαιτήσεων για την ανατροφή των απογόνων. Τέλος, από τις αρχές Απριλίου μέχρι τα μέσα Μαΐου, όλα είναι ανθισμένα και οι μέλισσες πιάνουν δουλειά!
Η παραγωγή μελιού στην Κεφαλονιά είναι σταθερή διαχρονικά και φτάνει περίπου τους 70 τόνους ετησίως. Η τιμή του μελιού, σήμερα, δεν είναι κάτω από 15 ευρώ το κιλό. Κάθε «κεφαλονίτικη κυψέλη» παράγει 6-10 κιλά μέλι ετησίως. Στην Κεφαλονιά ευδοκιμεί μεγάλη ποικιλία φυτών, αλλά όχι σε πολύ μεγάλες ποσότητες. Αυτή η ποικιλία, φυσικά, δίνει τη δυνατότητα στους παραγωγούς να μην καταφεύγουν στη ζάχαρη και έτσι να μην αποδυναμώνουν τα μελίσσια τους. Παράγεται επίσης γύρη και βασιλικός πολτός.
Το 5-7% των μελισσοκόμων διαθέτει πάνω από 150 μελίσσια. Το 20-30% έχει από 100-150, το 50% έχει από 50-100 και το υπόλοιπο έχει λιγότερα από 50 μελίσσια. Υπολογίζεται ότι η συντριπτική πλειοψηφία των παραγωγών με 50-150 κυψέλες έχει αρχίσει να ασπάζεται τη βιολογική γεωργία.
Το περίφημο κεφαλονίτικο θυμαρίσιο μέλι παράγεται τον Ιούνιο και τον Ιούλιο.
Κεφαλονίτικα Κρασιά
Όπως λέει και μια παροιμία της Λειβαθούς, πρώτα θεμέλια του σπιτιού ψωμί, κρασί και λάδι». Μπορείτε λοιπόν να φανταστείτε πόσο σημαντικό είναι το κρασί για τους Κεφαλονίτες! Άλλωστε, γραπτές αναφορές, ακόμη και από τον 13ο αιώνα, αναφέρουν το ιδιαίτερο κρασί που παράγει το νησί του Κέφαλου.
Τόσο το κλίμα όσο και η σύνθεση του εδάφους δίνουν στα κεφαλονίτικα κρασιά μια εντελώς μοναδική γεύση. Η Ρομπόλα, το λευκό κρασί με ωχροκίτρινη απόχρωση, αλλά και η Μαυροδάφνη και ο Μοσχάτος Λευκός Κεφαλονιάς είναι οι πιο γνωστές ποικιλίες κρασιού του νησιού.
Εκτός από αυτές τις ποικιλίες, όμως, υπάρχουν και τα τοπικά κρασιά: Πλαγιές Αίνου, Μεταξάτων και Μαντζαβινάτων, καθώς και οι λευκές ποικιλίες Τσαούσι, Μοσκατέλα, Βοστυλίδη και το κόκκινο Θηνιάτικο.
Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να επιλέξετε αυτό που συνδυάζεται καλύτερα με το αγαπημένο σας τοπικό πιάτο.
Και μην ξεχνάτε ότι μια επίσκεψη στην Κεφαλονιά δε θα μπορούσε ποτέ να είναι ολοκληρωμένη, αν δεν απολαύσετε το κεφαλονίτικο κρασί από την πηγή του!
